Kreatywność i blokady twórczego myślenia
- Agnieszka Łozińska-Moriak
- 22 lip
- 5 minut(y) czytania
Dziś kilka słów o kreatywności. Wiele osób zastanawia się, czym ona właściwie jest i czy można się jej nauczyć? Na kreatywność wpływają trzy bardzo ważne elementy: wiedza, motywacja i zdolność twórczego myślenia, czyli co wiemy, czy jesteśmy gotowi do działania i jakie jest nasze podejście do problemów i generowania rozwiązań.
Mimo że kreatywność to umiejętność tworzenia nowych rozwiązań, nie należy zapominać, że opiera się na posiadanej już wiedzy tworząc na podstawie niej skojarzenia i powiązania. Jednak wymaga od nas czegoś więcej: odejście od bezpiecznej strefy utartych schematów na rzecz ponoszenia ryzyka i krytycznego myślenia.
W kontekście zarządzania zespołem warto zatem pamiętać, że menedżer myślący konwencjonalnie czerpie pomysły z własnego doświadczenia, natomiast ten myślący twórczo szuka pomysłów wszędzie!
Spis treści
Blokada kreatywności - schematy i stereotypy, które ograniczają
To w jaki sposób postrzegamy otaczający nas świat i go interpretujemy wpływa na kształtowanie się kreatywności. Stereotyp jest pewnego rodzaju soczewką, która zniekształca nasz obraz świata. Czasami jesteśmy go świadomi, ale są też takie przypadki, gdy kierujemy się nim przez całe nasze życie uważając to za fakt. Dzieje się tak dlatego, że próbujemy wytłumaczyć sobie niezgodność pomiędzy tym jak sprawy mają się w rzeczywistości, a jak powinny wyglądać w idealnym modelowym wzorcu na podstawie wyznawanych przez nas wartości. Dlatego w naszym umyśle nieustannie tworzy się dysonans i nieustannie poddajemy wszystko interpretacji. Ważne, aby cały czas zadawać sobie pytania:
czy to co myślimy o danej sytuacji jest prawdą czy tylko naszym subiektywnym odczuciem?
czy to co myślimy opiera się na faktach czy jedynie jest naszą oceną?
gdyby tę sytuację widział neutralny obserwator, co by o niej powiedział?
Blokada kreatywności - źle zdefiniowany problem to zły kierunek
Zapewne wielokrotnie słyszeliście o tym, że sposób w jaki nazwiecie problem ma wpływ na jego rozwiązanie. Sytuacja, którą chcemy rozwiązać powinna być skonstruowana w taki sposób, aby wzbudzić w nas energię do działania.
Przykład pozytywnego celu:
Nie chcę być bezrobotny - Chcę znaleźć pracę (w kolejnym kroku ustal jaką, gdzie, itp.)
Nie chcę być gruby - Chcę schudnąć (w kolejnym kroku ustal ile kg, jak, itp.)
Warto również zastanowić się, czy zanim przejdziemy do działania mamy wystarczająco dużo informacji i czy wiemy co chcemy osiągnąć. Rozwiązywanie problemu bez końcowej wizji sprawia, że zadowalamy się jakimkolwiek efektem, natomiast niewystarczające wyczerpanie pojawiających się pytań powoduje szybkie zniechęcenie i błądzenie, co nie sprzyja budowaniu kreatywnych rozwiązań... Zatem nazwij cel pozytywnie, dobrze go zdefiniuj zadając sobie pytania i pomyśl o tym, jaki efekt końcowy chcesz zobaczyć!
Blokada kreatywności - gdy doświadczenie staje się hamulcem
I nie chodzi tu bynajmniej o to, czy ktoś z Was miał doświadczenie z kreatywnością, chociaż poniekąd również... ;) Doświadczenie - niezaprzeczalnie bardzo ważny element naszego życia. Pomaga rozwijać się, zdobyć pracę, stawać się ekspertem w jakiejś dziedzinie, ale także uczy nawyków. Gdy znajdziemy się w nieznanej sytuacji lub stoimy przed ważną zmianą, szukamy podobnych wydarzeń w naszym życiu. Czy takie zdarzenie już miało miejsce? Co się wtedy stało? Ma to swoje dobre strony, jednak do momentu, gdy nie zaczynamy bezmyślnie postępować według utartych schematów.
Skoro wcześniej to działało, to teraz też zadziała.
Zróbmy to tak, jak zawsze.
Nie ma sensu tego zmieniać, skoro jest dobrze.
Lepiej nie ryzykować, bo mogę popełnić błąd.
Jeżeli takie myśli pojawiają się w Waszej głowie, zastanówcie się na ile korzystacie ze swojego doświadczenia, aby poradzić sobie z jakąś trudną sytuacją lub rozwijać się, a na ile blokujecie własne możliwości i generowanie kreatywnych rozwiązań? Bądźcie bardziej odważni i pozwalajcie sobie na podejmowanie nowych działań, eksperymentowanie i próbowanie nieznanego! Pozostawanie w środowisku pełnym tego co znane, przyjemne i niewymagające zabija Waszą kreatywność, a wraz z nią entuzjazm i radość z sukcesu.
Blokada kreatywności - jak postrzegasz siebie?
To w jaki sposób tworzymy swój autoportret warunkuje częstotliwość podejmowania kreatywnych działań. Mogą występować dwie skrajne tendencje - uważamy, że jesteśmy zdolni do wszystkiego albo do niczego. Żadna z tych postaw nie wspiera nas w kreatywności, dlatego ważna jest samoświadomość, aby realnie oceniać własne możliwości.
Jak oceniam swoje pomysły?
Jak oceniam swoje umiejętności na stanowisku, które wykonuje?
Za jaki pomysł zostałem ostatnio pochwalony?
Czego się obawiam?
Jak często potrzebuję potwierdzenia innych osób na temat słuszności moich decyzji?
Co powoduje, że tracę zapał i entuzjazm?
Lęk przed podejmowaniem nowych wyzwań jest czymś naturalnym. Nie chodzi o to, aby nagle udawać zupełnie innego człowieka, lecz wręcz przeciwnie - dążyć do autentyczności. Warto wyzbyć się wewnętrznego krytyka, który nie pozwala być sobą i zniekształca obraz samego siebie. Istotne jest również odłożenie na bok perfekcjonizmu, który nakazuje być zawsze najlepszym. Liczy się to, co sądzicie o sobie sami oraz na ile pozwalacie sobie na wzloty i akceptujecie upadki :)
Kreatywność a talenty Gallupa
Kreatywność nie jest zarezerwowana dla artystów, grafików czy copywriterów. To sposób myślenia i działania, który można rozwijać, szczególnie, gdy znamy swoje naturalne predyspozycje. Test Gallupa (CliftonStrengths) pozwala zidentyfikować Twoje wrodzone talenty, które wpływają na to, jak myślisz, rozwiązujesz problemy i... tworzysz. Niektóre talenty naturalnie wspierają kreatywność, na przykład Ideation (Odkrywczość) pozwala tworzyć nowe, nieszablonowe rozwiązania, a Strategic (Strateg) pozwala widzieć wiele ścieżek prowadzących do celu. Talent Restorative (Naprawianie) potrafi świetnie diagnozować i rozwiązywać problemy, a Intellection (Intelekt) wzniesie się z Wami na wyżyny rozkminiania. Z kolei Futuristic (Wizjoner) poniesie was w przyszłość i innowacyjne rozwiązania. Również talenty związane z relacjami czy działaniem mogą wspierać kreatywność w pracy zespołowej czy projektowaniu rozwiązań dla innych. Gdy poznasz swoje talenty Gallupa, łatwiej będzie Ci zrozumieć, jakie warunki i środowisko sprzyjają Twojej twórczości, a co Cię blokuje. I co najważniejsze, nie musisz być „typem kreatywnym”, by tworzyć rzeczy wartościowe i innowacyjne. Kreatywność może wyglądać inaczej u każdego z nas i to jest właśnie w niej piękne.
Trening kreatywności - 5 szybkich ćwiczeń
Poniżej znajdziecie kilka szybkich ćwiczeń, które stymulują kreatywność. Dzięki nim będziecie mogli w łatwy i przyjemny sposób rozwijać się w tym aspekcie dzień po dniu.
1. Jestem wynalazcą!
Wyobraźcie sobie, że stoicie przed ważnym zadaniem: musicie stworzyć maszynę bez wad. Wymyślcie czego ma dotyczyć ten przedmiot, np. maszyna do pisania, do robienia waty cukrowej, do prasowania, a może jeszcze nieistniejąca maszyna?;) Następnie wymieńcie 10 argumentów, dlaczego nie warto jej posiadać
2. Alternatywne zastosowanie!
Wybierzcie jeden przedmiot z otoczenia i zastanówcie się jakie widzicie alternatywne zastosowania. Im więcej podacie rozwiązań, tym lepiej!
Przykład:
Jaką funkcję pełni słoik?
1. szklanka
2. klosz do lampy
3. skarbonka
4. doniczka / wazon
5. szkło powiększające
6. sprzęt do podsłuchiwania przez ścianę
7. stoper do drzwi
8. lampion, świecznik
9. opakowanie na cokolwiek
10. popielniczka
11. broń
12. wałek do ciasta
13. foremka do ciastek
14. zatyczka do rury
15. przycisk do papieru
16. narzędzie gaszące świeczki
3. Spóźnienie do pracy...
Autobus nie przyjechał? Budzik nie zadzwonił? A może dziecko się rozchorowało?
Ruszcie głową i w drodze do pracy lub szkoły stwórzcie ciekawą historię dotyczącą Waszego spóźnienia. Nie musicie się z nią dzielić ze swoim przełożonym, więc pozwólcie popłynąć Waszej fantazji i twórzcie baśniowe historie! Niech to będzie Wasza największa bzdura ;)
4. Rozbrajanie strachu!
Pomyślcie o wyzwaniu, przed którym obecnie stoicie. Następnie pobudźcie swoją wyobraźnię i pomyślcie, co byście zrobili, gdybyście byli kreatywni. Zbierzcie jak największą liczbę pomysłów za pomocą burzy mózgu. Po stworzeniu listy zastanówcie się, jakie będą rezultaty wdrożenia wybranych pomysłów i co Was powstrzymuje przed ich realizacją.
5. Kartka i kredki pójdą w ruch!
Pora zabawić się w projektantów! Weźcie kartkę papieru, ołówek, kredki, farby - co tylko chcecie i zaprojektujcie wybrane przez siebie miejsce - biuro, plac zabaw, pokój do nauki, idealne miejsce do czytania książki, itp.
